मोदी–पुतिन भेट : रेंज रोव्हरऐवजी टोयोटा फॉर्च्युनरची निवड
राजनैतिक संकेतांचा अर्थ काय?
पंतप्रधान नरेंद्र मोदी आणि रशियाचे राष्ट्राध्यक्ष व्लादिमीर पुतिन यांच्या अलीकडील भेटीदरम्यान एक वेगळीच बाब चर्चेचा विषय ठरली आहे. या भेटीत नेहमी वापरल्या जाणाऱ्या महागड्या रेंज रोव्हर किंवा मर्सिडीजसारख्या आलिशान युरोपियन वाहनांऐवजी टोयोटा फॉर्च्युनरचा वापर करण्यात आला. या बदलामागे केवळ सुरक्षेचा किंवा सोयीचा निर्णय नाही, तर त्यामागे एक सूक्ष्म राजनैतिक संदेश दडलेला असल्याची चर्चा राजकीय व रणनीतिक वर्तुळात सुरू आहे.
हे पण वाचा डीजीसीएच्या नव्या नियमांचा इंडिगोला जबर फटका
सध्या पंतप्रधान नरेंद्र मोदी आणि राष्ट्राध्यक्ष पुतिन यांच्या सरकारी ताफ्यात प्रामुख्याने रेंज रोव्हर आणि मर्सिडीज-बेंझसारख्या युरोपियन ब्रँडच्या गाड्यांचा वापर केला जातो. विशेष म्हणजे रेंज रोव्हर हा ब्रँड जरी आज टाटा मोटर्सच्या मालकीचा असला, तरी त्याचे उत्पादन युरोपमध्येच होते. मात्र, सध्याच्या जागतिक राजकारणात रशिया आणि युरोपमधील तणाव टोकाला पोहोचलेला आहे. युक्रेन युद्धानंतर युरोपियन देशांनी रशियावर कडक आर्थिक निर्बंध लादले असून अनेक युरोपियन कंपन्यांनी रशियातून माघार घेतली आहे.
या पार्श्वभूमीवर युरोपियन वाहनाऐवजी टोयोटा फॉर्च्युनरसारख्या जपानी गाडीची निवड केवळ योगायोग नसल्याचे मानले जात आहे. जपान हा रशियाचा थेट विरोधक नसला, तरी तो भारताचा अत्यंत जवळचा रणनीतिक भागीदार आहे. त्यामुळे युरोपियन ब्रँड टाळून जपानी वाहनाचा वापर करणे हा एक शांत, पण स्पष्ट राजनैतिक संकेत असल्याचे जाणकारांचे मत आहे. भारत कोणत्याही एका गटाच्या दबावाखाली न राहता स्वतंत्र आणि संतुलित परराष्ट्र धोरण राबवत आहे, हेच या निर्णयातून सूचित होते, असेही सांगितले जात आहे.
याशिवाय, या कार निवडीला एक भावनिक पैलूही जोडला जात आहे. जपानचे माजी पंतप्रधान दिवंगत शिंजो आबे हे पंतप्रधान मोदींचे अत्यंत जवळचे मित्र होते. भारत-जपान संबंध मजबूत करण्यात शिंजो आबे यांचे मोठे योगदान होते. अशा वेळी जपानी वाहनाचा वापर करून अप्रत्यक्षपणे त्यांना श्रद्धांजली दिली गेल्याची भावना काही विश्लेषक व्यक्त करत आहेत.
एकंदर पाहता, मोदी–पुतिन भेटीदरम्यान टोयोटा फॉर्च्युनरचा वापर केवळ वाहन बदलापुरताच मर्यादित नसून, तो भारत-रशिया संबंध, भारताचे संतुलित परराष्ट्र धोरण, युरोपवरील वाढते निर्बंध आणि जपानशी असलेले मैत्रीपूर्ण संबंध या सगळ्यांचे प्रतिबिंब असल्याचे मानले जात आहे. राजकारणात लहानसहान निर्णयही मोठे संदेश देत असतात, आणि ही कार निवड त्याचे उत्तम उदाहरण ठरत असल्याची चर्चा सध्या जोरात सुरू आहे.