हुमरमळा गावडोबा बांध येथे १ डिसेंबरला श्रमदानातून बंधारा उभारणी; शेतकऱ्यांकडून शेतपाटांच्या दुरुस्तीची मागणी
कुडाळ | मनोज देसाई
हुमरमळा: दरवर्षीप्रमाणे यावर्षीही हुमरमळा गावडोबा बांध परिसरात शेतकरी सोमवार, १ डिसेंबर रोजी सकाळी ९ वाजता श्रमदानातून बंधारा उभारणार आहेत. रब्बी हंगामातील शेतीसाठी पाणी उपलब्ध राहावे, यासाठी शेतकरी अनेक वर्षांपासून नैसर्गिक पद्धतीने हा बंधारा उभारण्याची परंपरा जपून ठेवत आहेत.
यंदा पावसाने चांगलेच थैमान घातले होते. मात्र, या मुसळधार पावसामुळे पाणीसाठा योग्य प्रमाणात उपलब्ध झाला आहे. त्यामुळे येत्या रब्बी हंगामासाठी पुरेसे पाणी मिळण्याची शेतकऱ्यांना दिलासा देणारी परिस्थिती निर्माण झाली आहे. बंधारा उभारल्यानंतर परिसरातील शेकडो एकर शेतीक्षेत्राला सिंचनाची सुविधा मिळते आणि पिकांची वाढ चांगली होते, असा अनुभव ग्रामीण भागातील शेतकऱ्यांना वर्षानुवर्षांचा आहे.
सदर बंधाऱ्याच्या मदतीने शेतांकडे पाणी नेण्यासाठी असलेली पारंपरिक शेतपाटांची जाळी अतिशय महत्त्वाची आहे. मात्र गेल्या काही वर्षांतील पावसाच्या अनियमिततेमुळे आणि नैसर्गिक झीज झाल्यामुळे अनेक शेतपाटे कमकुवत झाली आहेत. काही ठिकाणी पाट फुटण्याची शक्यता वाढली आहे. त्यामुळे पाण्याचा योग्य प्रवाह अडथळ्याविना शेतात पोहोचावा, यासाठी या शेतपाटांची मजबुतीकरण करणे अत्यंत गरजेचे असल्याचे शेतकऱ्यांनी सांगितले.
याबाबत संबंधित विभागाचे लक्ष वेधण्यासाठी स्थानिक शेतकऱ्यांनी एकत्रित मागणी केली आहे. शेतपाटांची योग्य डागडुजी, दुरुस्ती, सिमेंट काँक्रिटचे काम, तसेच पाण्याचा योग्य निचरा यासाठी तांत्रिक मदत उपलब्ध करून देण्याची गरज असल्याचे त्यांनी स्पष्ट केले. “आम्ही दरवर्षी स्वतःच्या श्रमातून बंधारा उभारतो, परंतु पाटांच्या मजबुतीकरणासाठी सरकारी मदत आवश्यक आहे. अन्यथा मोठ्या कष्टाने बांधलेला बंधारा आणि त्यातील पाणी शेतापर्यंत पोहोचण्यास अडथळे निर्माण होतील,” अशी भावना
शेतकऱ्यांनी व्यक्त केली.
स्थानिक प्रशासनाने या मागणीची दखल घेऊन तत्काळ सर्वेक्षण करून आवश्यक निधी उपलब्ध करून द्यावा, अशी अपेक्षा व्यक्त होत आहे. बंधाऱ्यामुळे होणाऱ्या सिंचनाच्या फायद्यामुळे शेती उत्पादन वाढते, ग्रामीण भागातील आर्थिक स्थिती सुधारते आणि जलसंधारणाची कार्यक्षम पद्धती रुजते. त्यामुळे ही श्रमदानातून राबवली जाणारी उपक्रमपर परंपरा जपणे आणि त्याला शासनाची योग्य साथ मिळणे काळाची गरज असल्याचे तज्ज्ञांचे मत आहे. हुमरमळा परिसरात शेतकऱ्यांनी एकदिलाने काम करण्याचा घेतलेला संकल्प आणि पाण्याच्या नियोजनाबाबत दाखवलेली जाणीव ही ग्रामीण भागातील स्वावलंबनाची प्रेरणादायी उदाहरणे ठरत आहेत.